353 Samen

Juist nu samen niet meer vanzelfsprekend is, krijgt 75 jaar bevrijding herdenken en vieren iets heel speciaals. Het zijn gedenkwaardige dagen, in een gedenkwaardige tijd en een gedenkwaardig jaar. Het jaar 2020 gaat de geschiedenisboeken in voor de volgende generaties.

Vandaag herdenken (klik) we de slachtoffers van WOII en morgen vieren we dat Nederland 75 jaar geleden werd bevrijd. Wij leven al 75 jaar in vrede, in een vrij en democratisch land. Ik ben een kind van na die oorlog en toch pas ik mijn lees en kijk gedrag altijd aan in de maand mei. Het voelt ook alsof ik dat moet doen, omdat we nooit mogen vergeten wat een oorlog voor gevolgen heeft en welke diepe sporen het generaties lang nalaat.

Nu we allemaal te maken hebben met de Coronamaatregelen besef ik nog meer wat vrijheid met mij doet en met de mens in het algemeen doet. De afstand die is opgelegd is misschien wel het meest pijnlijk. De mens is een kuddedier, dat net als een huisdier geknuffeld moet worden. De meest kwetsbare mens wordt het diepst getroffen door alle beperkingen die zijn opgelegd. Achteraf zal pas blijken hoe diep de wonden zijn en welke littekens blijvend.

Mijn oude buurvrouw (92) zegt steeds als ik haar spreek: “Het lijkt wel oorlog” en dan zie ik de eenzaamheid in haar nietsziende ogen. In en in triest en mijn hart huilt als ik haar zo zie. Maar kun je het onzichtbare monster dat ons bedreigt wel vergelijken met een oorlog? Is de angst die wij nu kennen niet heel anders dan die in een gewelddadige oorlog?

Mijn ouders waren 15 en 18 jaar oud tijdens het grote bombardement op Rotterdam in 1940, de oorlog was nog maar net begonnen. Ze werden volwassen in een tijd van angst, honger en ellende, waar ze op latere leeftijd liever niet over spraken. Toch weet ik wat zij in grote lijnen doormaakte, omdat ik ernaar bleef vragen. Ik hoor het mijn moeder nog zeggen: “Ik hoop dat je het nooit zal meemaken”.

In de strijd die wij voeren en met de vrijheidsbeperking die ons is opgelegd, groeit mijn creativiteit en eigenlijk heeft genieten een andere, diepere dimensie gekregen. Het moeten is uit mijn leven en tijd heb ik ervoor teruggekregen. Hoewel al die creatieve uitspattingen ook tijd kosten, de dagen vliegen om.

Maar ik zie ook meer verbinding om mij heen, ook al moeten we afstand houden. We kopen bewuster bij de lokale bedrijven, denken na over onze manier van leven en zijn meer bezig met de veranderingen die noodzakelijk zijn voor onze planeet. Een mooie ontwikkeling, dankzij alle ellende. Bovendien is er weer meer saamhorigheid. 

Samen kunnen we dit alles aan. Maar we zijn er nog lang niet, er komen nog bittere tijden wat de economie aangaat. Maar als we wat we nu leren vast kunnen houden, ook na deze crisis, dan zijn al die beperkingen toch niet voor niets geweest.

In de maand mei lees ik elk jaar iets passend, vandaag begin ik aan het boek geschreven door Jeroen Kuypers: Nu ik je nooit meer zie.

In het kort het verhaal:

Leon en Vera worden in 1936 door hun Oostenrijkse familie naar Rotterdam gestuurd. Hun vader, fabrikant van porselein, heeft al voor de Anschluss begrepen dat er voor joden geen plaats meer is in Oostenrijk. In de Maasstad moeten de twintigers een zelfstandig bestaan zien op te bouwen. Vera werkt als secretaresse bij de Bijenkorf en wordt verliefd op de rijke flamboyante Hugo Barton. Leon is graveur in de serviezenspeciaalzaak Jungerhans en kan zijn ambitie als kunstschilder waarmaken als galerie Leuker zijn doeken aan de man brengt. Terwijl de oorlog dreigend dichterbij komt, merkt Vera dat haar afkomst als een muur tussen haar en Hugo staat. Tegelijkertijd raakt Leon betrokken bij een complot van kunstvervalsing en zet hij hun bestaanszekerheid op het spel met zijn communistische sympathieën. En wanneer in 1940 de eerste bommen op Rotterdam vallen staan beiden voor onmogelijke keuzes.

Ik kocht ook de speciale uitgave van Libelle, 75 jaar Vrijheid, met indrukwekkende verhalen over vrouwen en de oorlog. Mooi om te bewaren en om elke keer tussendoor een verhaal te lezen. Op de achterkant een prachtig gedicht van Leo Vroman:

Kom vanavond met verhalen

hoe de oorlog is verdwenen,

en verhalen ze honderd malen:

Alle malen zal ik wenen.

Gisteren had ik een wel heel productieve kunstzinnige dag. Ik was lekker op dreef en met de herdenkingen nog voor de boeg maakte dit bijzondere werk.

  

Vandaag herdenken we, opdat we niet vergeten. Vrijheid is niet vanzelfsprekend, sta daar maar eens bij stil.

Doordenker:

Vrijheid maken we samen.

Pas goed op jezelf en op ieder die je lief is, wees verstandig en volg alle adviezen op.

Blijf gezond en positief.

Lieve groet,

Elly Embregts

©Happy Earl Grey