236 Verschil

Er zat weer veel beweging in mijn week, het weer zat mee en dus werd er veel gefietst. Heerlijk om zo vrij te kunnen bewegen, dat is een voorrecht die niet iedereen is gegeven. Vrijheid is een kostbaar bezit.

Ik schreef jullie vorige week in nummer 235 Harnas (klik) al iets over mijn uitstapje naar het hoge noorden en eerlijk gezegd ben ik daar nog niet klaar mee. Het Pauperparadijs, het boek en de voorstelling is mij onder de huid gaan zitten, het laat mij niet meer los. Zeker niet toen ik ook nog eens ontdekte dat ook een ver familielid (?) van mij (ruim honderd jaar geleden) in de koloniën van Veenhuizen heeft gezeten.

De zoete geur van de aardappelbloesem 

Op weg naar Veenhuizen stapte ik uit voor een fotomoment. De stilte omarmde mij, er was in geen veld of wegen een huis te zien, hier hoorde ik alleen de wind, de vogels en de kikkers. In de lucht hing de zoete geur van de aardappelbloesem, een mierzoete geur. Een prachtig gezicht, maar nergens was het contrast van vrijheid en gevangenschap groter dan hier.

Toen ik aan iemand vertelde dat ik naar Veenhuizen ging kreeg ik als reactie: “Maar dat is toch een gevangenis?” en die zit daar inderdaad nog. Maar de geschiedenis van de opvoedkampen en de nobele gedachten om van paupers beschaafde mensen te maken, is nog steeds vrij onbekend.

De Maatschappij van Weldadigheid (klik) sloot in 1823 een contract met de Nederlandse regering om 4000 wezen, 1500 bedelaars en landlopers en 500 arme gezinnen op te nemen. Voor de bedelaars en landlopers werd een strafkolonie opgericht en voor de te plaatsen kinderen werden drie grote gestichten in Veenhuizen gebouwd.

In het 2e gesticht is het Gevangenismuseum in Veenhuizen gevestigd  

Een andere reactie was: “Wat moet je nou in Veenhuizen?” Ik dacht na, wat zocht ik daar, waarom laat het verhaal mij niet los. Misschien zocht ik het verschil of misschien de bevestiging dat er geen verschil is na al die jaren.

Tussen Westerwolde (Fr) de plaats waar ik logeerde en Veenhuizen (Dr) ligt een prachtig natuurgebied, Fochteloërveen (klik) is een beschermd hoogveengebied. Hoogveen ontstaat op plekken waar regenwater blijft staan en veenmossen eeuwen achtereen groeien. De veenmossen sterven van onderen af en groeien aan de bovenkant door. Na eeuwen ontstaat zo een bodem met een dik pak veenmossen. De veenmossen zijn als een spons en houden het regenwater vast.

Het hoogveengebied tussen Veenhuizen en Westerwolde

Ik maakte voor mijn bezoek aan Veenhuizen een lange wandeling over het hoogveen. Een bijzondere ervaring omdat je over een verende ondergrond wandelt. Het is een prachtig gebied waar bloemen en vlinders elkaar treffen en de kikkers van zich laat horen. Ook hier de immense stilte, die wij bij ons in het westen van het land niet kennen.

Ik ben een stadse, net als destijds die stadse wezen en arme gezinnen die zomaar werden opgepakt en naar het platteland van Drenthe werden verscheept. Maar er is een verschil met toen, wij hebben meer wijsheid in pacht, geen streek, geen land is ons onbekend. De media leert ons hoe het er ergens anders aan toe gaat, ook al ben je er nog nooit geweest, de kennis is er.

Ingescheept en overgebracht naar het grote onbekende Drenthe 

(linksboven de slaap-hangmat)

In trekschuiten werden de wezen en arme gezinnen vanuit de steden in het westen naar het Drentse platteland overgebracht, een voor hun onbekend oord. Dat moet een enorme shock te weeg gebracht hebben en vluchten was in dit oneindig uitgestrekte gebied onmogelijk.

Dit gedicht las ik op het terrein van het museum:

Paupers en Patriciërs

We zijn

van alle tijden,

we komen lopend,

per strekschuit,

uitgeput,

moegestreden,

over grenzen

legaal, illegaal.

Wie begrenst?

Wie begrensd?

Wie is vrij?

Angelien Coco Martin

Er werden 200 jaar geleden zo’n 100.000 mensen naar de Koloniën van Weldadigheid gebracht, meer dan één miljoen mensen stammen daar nog vanaf.

Wie was die man?

Op de site van het Drents archief (klik) kun je de namen van alle kolonisten achterhalen. Nieuwsgierig als ik ben bezocht ik natuurlijk de site om te zien of ik ook een voorouder had die daar naartoe was gebracht. Ik kwam inderdaad onze familienaam tegen, Adrianus geboren in 1871 en opgepakt in 1901 in Utrecht voor landloperij. Maar in de stamboom van mijn familie kwam ik de man in kwestie niet tegen. Op de foto herken ik ook niets van mijn voorouders. Wie was die man, die vraag houdt mij nog wel bezig.

Ik stond daar op de grote stille heide ruim 200 honderd jaar later. Ik voelde mij rijk omdat ik genoot van die prachtige natuur, dat kon vastleggen met mijn camera en ook nog eens mee naar huis kon nemen. De tijd heeft niet stil gestaan.

Fochteloërveen

Tijdens mijn bezoek aan het Gevangenismuseum in Veenhuizen maakte ik ook een rondrit met de Boevenbus door Veenhuizen. De gids vertelde ons de geschiedenis van de koloniën en over de huidige, nog bestaande gevangenissen.

We reden langs de huisjes van de werknemers van de gestichten en de statige directeurswoningen. Klassenverschil, aan de huizen kon je zien hoe hoog iemand in rang stond. Alles werd door het Rijk, voor de werknemers van de gestichten, geregeld. Het meest gekke verhaal vond ik, het verhaal over het behang aan de muren van de huisjes. Het Rijk bepaalde wat er aan de muur kwam. Had een werknemer in de laagste rang nieuw behang nodig, dan kon hij kiezen uit twee behangstalen. Een werknemers uit een iets hogere rang uit drie stalen, maar de directeur koos natuurlijk gewoon uit het “Rijks”-behangboek. Bij overlijden of bij pensionering had men de plicht om de dienstwoning te verlaten, ook al woonde hij of zij er al tientallen jaren.  

Wat een rijkdom

Door de eeuwen heen is het verschil tussen arm en rijk altijd gebleven, ook al is de mens wijzer geworden en hoger opgeleid. Mijn verstand zegt, dat het verschil tussen arm en rijk altijd zal blijven bestaan, wat er ook gebeurd. Hoewel steeds opnieuw zal blijken dat rijkdom niet per definitie betekend dat je ook alle wijsheid in pacht hebt.

Nog steeds worden mensen ingescheept naar onbekende oorden, om bij aankomst tot de conclusie te komen, dat het beloofde land er heel anders uitziet dan waar men van droomde.

De meeste dromen zijn bedrog en ondanks die wetenschap zal elk mens, waar ook ter wereld een betere toekomst voor zijn kinderen wensen.

Hoe tevreden ben jij met je leven?

Doordenker:

Stop met denken, wees jezelf.

Bloemen en vlinders ontmoeten elkaar

In het Spotlight:

Let's go Sunday (klik)

Is een gezellig dans en muziek zomerfestival bij de Kunsthal in het Museumpak. Deze zomer elke zondag om 14.00 tot half augustus. Trek je dansschoenen maar aan om te gaan en het is gratis.

Pleinbioscoop Rotterdam (klik)  

Vorige week tipte ik jullie al, de Pleinbioscoop komt er weer aan. Maar inmiddels is ook de programmering bekend gemaakt, de openingsfilm dit jaar: Lalaland. Wat nieuw is dit jaar, het kinderfilmprogramma op de woens- en zondagen. Mis het niet, zet het in je agenda.

Pleinbioscoop in het Museumpark is van 9 t/m 27 augustus 2017

Jaws in het Kralingse bos (klik) 

Dobberen in de Kralingse Plas op je bootje of opblaasband, kijkend naar de film Jaws en dan schrik je, voel ik echt iets in het water? Nog nooit was filmkijken zo eng. Op 11 en 12 augustus wordt de Kralingse Plas omgetoverd tot een ware drijf-in bioscoop. Zeg nou zelf, daar wil je toch bij zijn.

Blijf positief, geniet van het leven en deel je geluk.

Liefs,

Elly Embregts

©Happy Earl Grey