341 Thema

De zon schijnt door de vuile ramen, de harde wind van gisteren heeft zijn sporen nagelaten. Als de berichten uitkomen zijn dit voorlopig de laatste zonnestralen, samen met het verzetten van de klok gaan we geruisloos de winter tegemoet.

We nemen bijna afscheid van de maand oktober, de maand die sinds 2011 tot “Maand van de Geschieden” (klik) is uitgeroepen. Ik heb dit jaar aan de maand oktober een eigen draai gegeven en ging op reis, maar ook in mijn zomerse oktobermaand zat heel veel geschiedenis.

Sicilië heeft vele gezichten

Mijn rondreis Sicilië (klik) is een ware tijdreis geworden. Het was geen eilandhoppen, maar wel geschiedenis-hoppen op een eiland. Door haar strategische ligging midden in de Middellandse zee is Sicilië door heel veel volkeren veroverd en die hebben een stempel op de cultuur gedrukt. Hierdoor heeft het eiland haar eigen rijke en unieke cultuur ontwikkeld, op het gebied van kunst, literatuur, architectuur, religieuze tradities en haar eigen keuken.

Een tijdreis was het, ik hopte van de Oudheid, naar de Romeinse tijd, de Arabische tijd en de Normandische tijd. Ik hoorde hoe het eiland haar onafhankelijkheid verloor en in handen kwam van verschillende vorstenhuizen, de Habsburgers, het huis van Bourbon, de Spanjaarden en hoe het regelmatig werd aangevallen door Barbaarse zeerovers. En daarnaast was er natuurlijk ook nog het verhaal van de Cosa Nostra (klik), de Siciliaanse Maffia.

Kortom, Sicilië heeft op mij een duizelingwekkende indruk gemaakt.

Het vissersplaatsje Cefalú

De “Maand van de Geschiedenis” het grootste geschiedenisevenement van Nederland krijgt elk jaar een thema mee en dit jaar was dat Zij/Hij. Ik lees dat op de site, maar ik had daar niet eerder van gehoord. Voor mij was dat een nieuwtje, net zoals het voor mij een nieuwtje was dat het Eurovisiesongfestival elk jaar een thema heeft. Daar had ik ook nog nooit van gehoord.

Het thema voor het Eurovisiesongfestival “Open Up” (klik) past bij de stad Rotterdam en nodigt uit om aan te vullen. Stond er met grote letters in de krant. Ik las het artikel verder en begreep wat de organisatoren daarmee bedoelden.

Het is de 65^e editie van het Songfestival en wordt voor het eerst sinds 40 jaar weer in Nederland georganiseerd. Het is 75 jaar na de bevrijding van Nederland en 80 jaar na het bombardement op Rotterdam. Het is dus een bijzondere gelegenheid om zo’n 200 miljoen kijkers vanuit Europa en de wereld met die prachtige slogan “Open Up” in 2020 in de stad Rotterdam te verwelkomen.

Een bloeiende Kapokboom

Volgens de organisatoren zochten ze naar een thema en slogan die weerspiegelen waar Nederland voor staat en waarmee Nederlanders zich kunnen identificeren; een land met een open mind, met respect voor elkaar. De slogan “Open Up” is opzettelijk onvolledig: Stel je open… Stel je open voor de muziek. Stel je open voor Rotterdam. Stel je open voor anderen. Stel je open … voor wat dan ook! Voel de vrijheid om de slogan zelf te voltooien. Zo leren we elkaar beter kennen.

Een prachtig thema, waar ik wel achter sta. Maar hoe belangrijk is zo’n thema voor de kijker, de bezoeker, waarom ontdek ik nu pas dat er elk jaar een thema is bij belangrijke evenementen zoals het songfestival en de Maand van de Geschiedenis. Waarschijnlijk is het meer een kapstok voor de organisatoren, om de makers van mooie evenementen richting te geven.

Ik ga toch eens wat beter op de thema’s van evenementen letten.

De Dom van Monreale

In Sicilië werd mij wel duidelijk in welk thema de reis paste, ik zag zoveel kunstschatten, zoveel historie en hoorde zoveel historische verhalen. Het duizelde mij op een gegeven moment en bedacht toen, dat ik thuis aan de hand van de foto’s wel meer duidelijkheid zou kunnen scheppen door te googelen en meer te lezen over dat prachtige eiland.

Een keuze maken uit de honderden foto’s blijft moeilijk en vorige week in nummer 340 Mozaïek (klik) liet ik jullie wat zien van de eerste dagen. Deze keer het vervolg met de foto’s van het vissersplaatsje Cefalù (klik), het prachtige Monreale (klik) en iets van de stad Palermo (klik).

In die eerste paar dagen op Sicilië zag ik al meer kerken dan in het hele afgelopen jaar. Prachtige bouwstijlen, ontelbare mozaïeken en natuurlijk een mengeling van Romeinse, Griekse, Normandische en Arabische invloeden.

Een bijbels stripverhaal in mozaïek, Monreale

En ik heb al veel moois gezien binnen Europa, maar de mozaïeken in de Dom van Monreale (klik) hebben al die herinneringen daaraan doen vervagen. De 12^e -eeuwse Cattedrale di Santa Maria Nuova heeft maar liefs een oppervlakte van 6000 m2 aan mozaïeken, die het volledige scheppingsverhaal vertellen als zijnde een stripverhaal. Al die steentjes van minder dan een vierkante centimeter zijn met de hand verwerkt tot een niet te bevatte kunstwerk. De mozaïeken zijn uit de 12^e -13^e -eeuw en de immense 7m x 13 meter metende Christus Pantocrator bedekt het grootste deel van de kerk.

De Christus Pantocrator in mozaïek, Monreale 

Naast die prachtige kerk staat ook nog een Benedictijnenklooster met een prachtige kloostergang met schitterende marmeren zuilen.

Het is werkelijk niet te bevatten hoe mensenhanden, slaven, dit hebben kunnen maken. Sprakeloos stond ik daar, klein en nietig plaatjes te schieten en was niet eens in staat om er een goeie foto van te maken. Het was te groot om te bevatten en bovendien ook te mooi om het in de juiste onschatbare waarde te omschrijven

Terwijl ik onder die prachtige mozaïeken stond dacht ik dat ik het allermooiste al had gezien van Sicilië, maar dat zie ik achteraf toch anders.

De kloostergang van het Benedictijnenklooster, Monreale

In Palermo bezochten we de Cattedrale della Santa Vergine Maria Assunta (klik), de Kathedraal van de Maria Tenhemelopneming, in het Italiaans klinkt het veel melodieuzer en hemelser. Het is ook nu nog de belangrijkste kerk van de Siciliaanse hoofdstad Palermo en over dit schitterende bouwwerk is een lange geschiedenis te vertellen.

De grote kathedraal van Palermo

Een lang verhaal kort: Al in de 6^e eeuw werd de kathedraal opgericht. De Arabieren maakten, na hun verovering van Sicilië, van de kathedraal een moskee. Maar nadat Roger I Palermo had veroverd op de Arabieren, werd de Grote Moskee wederom de zetel van het aartsbisdom Palermo. In 1169 werd de oude kathedraal door een aardbeving zwaar beschadigd. De oorspronkelijke kathedraal en de bijgebouwen van de Grote Moskee werden gesloopt en in de jaren 1179 – 1185 werd er nieuwbouw gerealiseerd en dat werd een typerend voorbeeld van de Arabisch-Normandische architectuur. Van de 14^e tot de 16^e eeuw werd het gebouw meermalen uitgebreid en werd het hoofdportaal verplaatst van de westzijde naar de zuidzijde en werd het grote plein aangelegd. Het zuidelijke portaal werd in 1465 gedecoreerd in de Catalonische laatgotische stijl. In de jaren 1781-1901 werd het aanzien aanzienlijk veranderd tijdens een grootschalige renovatie door architect Fernando Fuga, hij bouwde een neoclassicistische koepel boven de kruising en verving o.a. de daken van de zijbeuken door een reeks kleine koepels. De laatste veranderingen aan de kathedraal vonden plaats in de 19^e eeuw toen de grote klokkentoren een neogotisch uiterlijk kreeg.

Pfff… een lang verhaal kort, het is gewoon te veel om het ware beeld te vormen.

De Meridiaan lijn op de vloer en rechts het gaatje in de koepel, waardoor het zonlicht valt

Wat ik in die prachtige kathedraal het meest fascinerend vond, was de Meridiaan lijn (klik) een soort zonnewijzer. De lijn loopt precies noord-zuid en elke dag als de zon op haar hoogste punt staat, valt er door een klein gaatje hoog boven in de koepel een lichtstraal op een van de sterrenbeelden die langs de meridiaan lijn in de marmeren vloer staan en na al die jaren klopt dat nog steeds. Ik vond het werkelijk magisch en keek met verbazing naar de Ram, mijn sterrenbeeld.

Thuis ging ik op zoek naar wat meer informatie over die mysterieuze lijnen (klik) en vond een site: Stedenkenner, die wat meer duidelijkheid verschafte. Ook in Brussel staat een kathedraal die een meridiaan lijn heeft, dat is wat dichter bij huis. Misschien moet ik die kathedraal in Brussel ook eens gaan bezoeken.

Zomaar een fontein op een plein in Palermo

Dwalend door de straten en pleinen van Palermo viel ik echt van de ene in de andere verbazing. Prachtige fonteinen, schitterende panden en weelderige pleinen. Wat een prachtige stad, wat een kunstschatten en wat een rijke historie. Volgende week laat ik jullie meer van zien van Palermo.

En het was pas de derde dag van mijn reis en het was al niet meer te bevatten.

Het is granaatappel-tijd

De warme herinneringen aan Sicilië zal ik nog lang koesteren, de beelden zullen het levendig houden. Hoewel ik nog lang niet klaar ben met het ordenen van de foto’s. Nu de dagen korten breekt de tijd aan om er een mooi boek van te maken.

Nog even en dan is oktober, de “Maand van de Geschiedenis” is voorbij. November staat al op de stoep, van oudsher werd die maand slachtmaand genoemd. Maar dat is een heel ander stukje geschiedenis. Misschien kom ik daar later nog eens op terug.

De lange winteravonden nodigen uit om nieuwe plannen te maken en dat ben ik dan ook vast van plan.

Welk thema zou 2020 moeten krijgen?

Doordenker:

In ieder bocht van het leven zit een onverwachte verrassing.

Arabische architectuur in Palermo

In het Spotlight:

Filmtips deze keer:

De Belofte van Pisa (klik) 

Het verhaal: De hoofdpersoon Samir, kan fantastisch trompet spelen. Zijn criminele, tien jaar oudere broer Mo zorgt er samen met zijn vriend voor dat Samir auditie mag doen bij het Muzieklyceum Zuid. Hoewel Samir geen noot kan lezen is de strenge muziekdocent zo onder de indruk dat hij wordt toegelaten tot het lyceum. Mo laat zijn broertje beloven dat hij hoe dan ook zijn school af zal maken en zijn diploma te halen en hij belooft op zijn beurt om hem te helpen. Maar dan worden Mo en zijn vriend aangehouden voor een gewapende overval terwijl Sam machteloos toekijkt.

Op eigen houtje begint hij op het Muzieklyceum, waar hij als enige leerling van Marokkaanse afkomst is. Ondertussen probeert hij zijn broer uit de gevangenis te krijgen en moet hij zich staande houden tegenover pesterijen. Zo goed en kwaad als het gaat houdt Sam de twee werelden gescheiden, maar het wordt voor Samir steeds moeilijker om zich aan de Belofte van Pisa te houden.

Een film die mij verraste, een kijkje in het leven van een jongere die opgroeit in twee werelden. Maar die ook laat zien wat het verschil maakt tussen arm en rijk. Ken je het gezegde: Als je voor een dubbeltje geboren bent…, deze film laat zien dat er altijd een keuze is. 

De Liefhebbers (klik) 

Als fan van Jeroen Krabbé als acteur ga ik deze film absoluut zien.

De film vertelt het verhaal van de architect Jan Liefhebber, die al ruim een jaar aan beginnende alzheimer lijdt en dat al die tijd voor zijn vier volwassen kinderen heeft verzwegen. Wanneer zij het geheim ontdekken, komen de onderlinge verhoudingen onder druk te staan. Om nader tot elkaar te komen zullen ze de confrontatie met elkaar én zichzelf moeten aangaan, want zelfs onvoorwaardelijke familiebanden hebben hun grenzen.

Een aangrijpend verhaal en een veelbelovende cast maken deze film veelbelovend.

Kapsalon Romy (klik) 

Een familiefilm die op het Noorse International Children’s Film Festival bekroond werd als Beste Europese Jeugdfilm van 2019.

Het verhaal: Oma Stine past met frisse tegenzin op haar kleindochter Romy, omdat haar pas gescheiden dochter Margot moet werken. Oma, nog steeds actief als kapster, worstelt met beginnende Alzheimer. Romy vindt het niet leuk dat ze elke dag naar de kapsalon moet, maar alles wordt anders als oma haar kleindochter in vertrouwen neemt over haar toenemende verwardheid. Dan realiseert Romy zich dat oma niet alleen op haar past maar zij ook op oma.

De film kreeg veel lovende recensies en lijkt mij zeer de moeite waard om te gaan zien.

Geniet van het leven en deel je geluk.

Liefs,

Elly Embregts

©Happy Earl Grey